II SA/Kr 296/15 - Wyrok Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie (2024)

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Skład sądu

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Łomnicka Sędziowie WSA Mariusz Kotulski WSA Agnieszka Nawara- Dubiel (spr.) Protokolant st. sekr. sąd. Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 czerwca 2015 r. sprawy ze skargi Zakładu w K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia 17 grudnia 2014 r., znak: [...] w przedmiocie wymierzenia opłaty za korzystanie ze środowiska I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu I instancji; II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonywana; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] na rzecz strony skarżącej Zakładu w K. kwotę 1500 (tysiąc pięćset ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 18 czerwca 2014 r., znak: [...] Marszałek Województwa wymierzył Zakładowi [...] w K. opłatę za korzystanie ze środowiska z tytułu poboru wód w 2013 r. stanowiąca różnicę pomiędzy opłatą należną a opłatą wynikającą z wykazu w wysokości 55174,00 zł i zobowiązał do wpłaty powyższej kwoty wraz z należnymi odsetkami na konto Urzędu Marszałkowskiego Województwa,

W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, że Z. w K. jest podmiotem korzystającym ze środowiska, zatem zgodnie z art. 286 ustawy o ochronie środowiska przedłożył Marszałkowi Województwa zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska i wysokości należnych opłat za rok 2013. W przedłożonym wykazie naliczono należną opłatę z tytułu poboru wód w 2013 r. w wysokości 107395 zł. Kwota ta obejmuje opłatę za pobór wód podziemnych oraz opłatę za pobór wód powierzchniowych z ujęć [...], [...] w miejscowości K., potok B. i potok M..

Po przeprowadzeniu weryfikacji sprawozdań ustalono, że w przypadku ujęć wody powierzchniowej z potoku C. w miejscowości K. i potoku M. w miejscowości P. w 2013 r. nastąpiła przerwa w ciągłości obowiązywania pozwoleń wodnoprawnych. W zakresie poboru wód z potoku C. stan prawny ustalony został decyzjami Starosty

← z dnia 21 maja 2003 r. znak [...] obowiązująca do 13 maja 2013 r. (wygaszona decyzją Starosty [...] 31 maja 2013 r.) oraz

← z dnia 15 lipca 2013 r. [...] obowiązująca do 15 lipca 2033 r.

W ocenie organu w okresie od 14 maja 2013 r. do dnia 14 lipca 2013 r. pobór wody z C. odbywał się bez pozwolenia wodnoprawnego.

Jeśli z kolei chodzi o pobór wód z potoku M., to regulowały tę kwestię dwie decyzje Starosty [...]:

← z dnia 21 maja 2003 r. znak [...] obowiązująca do 13 maja 2013 r. (wygaszona decyzją Starosty [...] 31 maja 2013 r.) oraz

← z dnia 17 lipca 2013 r. [...] obowiązująca do 15 lipca 2033 r.

W ocenie organu w okresie od 14 maja 2013 r. do dnia 16 lipca 2013 r. pobór wody z tego potoku odbywał się bez pozwolenia wodnoprawnego.

W związku z ustaleniem przez organ powyższych okoliczności wszczęto postępowanie w oparciu o art. 276 w zw. z art. 288 ustawy o ochronie środowiska. Strona w toku postępowania złożyła wniosek o umorzenie postępowania, ponieważ w jej ocenie brak jest podstaw prawnych do wymierzenia opłaty podwyższonej z tytułu poboru wód. Już w dniu 3 czerwca 2013 r. złożono bowiem wniosek o wydanie stosownego pozwolenia na kolejne okresy, zaś decyzje o wygaszeniu decyzji o pozwoleniach na pobór wód wydano 31 maja 2013 r. ale stały się ostateczne w dniu 19 czerwca 2013 r. Organ w uzasadnieniu decyzji wyjaśnił, iż w jego ocenie rzeczą bezsp*rną jest, iż odwołujący dokonywał poboru wód we wskazanych wyżej okresach bez tytułu prawnego. Bez znaczenia jest przyczyna takiego stanu rzeczy, jak również ewentualny brak zawinienia. Nie ma uzasadnienia twierdzenie, że dopiero po wygaszeniu decyzji traci ona swoją moc. Korzystanie ze środowiska po dacie ważności decyzji, a przed jej wygaszeniem skutkuje koniecznością naliczenia opłaty podwyższonej i brak jest w ustawie jakichkolwiek możliwości odstąpienia od jej naliczenia.

W dalszej części decyzji zawarto szczegółowe wyliczenie opłaty należnej za 2013 r. z tytułu poboru wody przedstawione w formie tabeli.

Od powyższej decyzji Zakład [...] w K. złożył odwołanie. W uzasadnieniu odwołania wskazano, iż sp*rna między stroną a organem jest wykładnia przepisu art. 292 ustawy prawo ochrony środowiska w związku z art. 276 ust. 1 tej ustawy i art. 138 ustawy prawo wodne. Zdaniem strony odwołującej prawidłowa wykładnia powyższych przepisów powinna prowadzić do wniosku, iż określenie "bez wymaganego pozwolenia" odnosi się do podmiotu, któremu w ogóle nie udzielono pozwolenia albo któremu wydano w przeszłości pozwolenie, ale w obrocie prawnym istnieje ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia tego pozwolenia. Przywołano na poparcie powyższego wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 8 marca 2009 r. sygn. II SA/Kr 1224/08. Na kanwie tego wskazano, iż sam upływ okresu obowiązywania pozwolenia określony w decyzji nie eliminuje z obrotu prawnego tej decyzji, gdyż istnieje ona w sensie procesowym. Do momentu, w którym decyzja wygaszająca nie stanie się ostateczna nie można mówić o realizacji hipotezy art. 292 prawa ochrony środowiska w części, w której dla jego zastosowania konieczne jest korzystanie ze środowiska "bez wymaganego pozwolenia".

Zatem z uwagi na fakt, iż decyzja Starosty [...] stwierdzająca wygaśnięcie pozwoleń wodnoprawnych stała się ostateczna w dniu 19 czerwca 2013 r. to dopiero po tej dacie można by mówić o korzystaniu z wód bez wymaganego pozwolenia. Z kolei wskazano, iż w dniu 3 czerwca 2013 r. Zakład [...] w K. wniósł wniosek o wydanie nowego pozwolenia, którego skutkiem było wydanie w dniu 15 lipca 2013 r. decyzji. Zatem zdaniem odwołującego w sprawie nie występuje żaden okres, za który istniałaby podstawa do ustalenia, że korzystanie z wód miało miejsce bez wymaganego pozwolenia i który stanowiłby podstawę naliczenia opłaty podwyższonej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia 17 grudnia 2014 r., znak [...]- działając na podstawie art. 276 ust. 1, art. 288 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 w zw. z art. 292 pkt 2, art. 273 ust. 1 pkt 3 art. 274 ust. 1 pkt 2, art. 284, art. 285, art. 286 ust. 1, art. 281 ust. 1 i art. 282 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. -prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013r., póz. 1232 późn. zm.), rozporządzenie ministra środowiska z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat (DZ. U. 2014, póz. 274) obwieszczenia ministra środowiska z dnia 10 września 2013 r. (M.P. 2012, póz. 776), art. 53, art. 55 i art. 63 § 1 ustawy z dn. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j.Dz.U. z 2012, nr 749 ze zm.) oraz art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. - utrzymało zaskarżoną decyzję organu I instancji w mocy.

Uzasadniając to rozstrzygnięcie Kolegium wskazało, że w myśl art. 276 ust. 1 ustawy prawo ochrony środowiska podmiot korzystający ze środowiska bez uzyskania wymaganego pozwolenia lub innej decyzji ponosi opłatę podwyższoną za korzystanie ze środowiska. Jedną z takich decyzji jest decyzja o pozwoleniu na pobór wód powierzchniowych, co powoduje, ze zgodnie z art. art. 292 pkt 2 tej ustawy za pobór wód w przypadku braku wymaganego pozwolenia podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone o 500%.

Organ I instancji opierając się na ustaleniach poczynionych w ramach postępowania prowadzonego w stosunku do Zakładu [...] w K. w sprawie naliczenia opłaty podwyższonej z tytułu poboru wód w 2013 r. przyjął za bezsprzeczne kwestię braku decyzji o zezwoleniu na pobór wód.

Organ odwoławczy wskazał, że stan faktyczny nie jest sp*rny w niniejszej sprawie. Sp*rne jest zaś to, czy należy uznać, iż zaszła przesłanka do wydania decyzji o wymierzeniu opłaty za korzystanie ze środowiska - czyli brak pozwolenia (w niniejszej sprawie wodnoprawnego). Zdaniem organu stan "bez wymaganego pozwolenia" to okres między datą wskazaną w decyzji o pozwoleniu na pobór wód do dnia wydania kolejnej w tej sprawie decyzji. Strona zaś wywodzi, iż w niniejszej sprawie w ogóle nie zachodzi okoliczność korzystania ze środowiska bez pozwolenia z uwagi na fakt, iż decyzja o wygaszeniu decyzji o pozwoleniu na pobór wód stała się ostateczna w dniu 19 czerwca 2013 r. zaś wniosek o wydanie kolejnej decyzji został złożony w dniu 3 czerwca 2013 r. Na poparcie swojego rozumowania strona przywołuje tezy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 18 marca 2009 r. sygn. II SA/Kr 1224/08, iż sam upływ terminu, na który była wydana decyzja nie eliminuje z obrotu prawnego tej decyzji. "Bez wymaganego pozwolenia" odnosi się do podmiotu, któremu w ogóle nie udzielono pozwolenia albo któremu wydano w przeszłości pozwolenie, ale w obrocie prawnym istnieje ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia tego pozwolenia.

Należy wskazać, iż Kolegium znane jest stanowisko sądów administracyjnych w tej sprawie. Jednakże podkreślenia wymaga, iż umknęło uwadze odwołującego, iż w omawianym wyroku sąd zastrzega, iż rozumowanie prowadzące do sformułowania przytoczonych wyżej tez nie znajdzie zastosowania w takiej sytuacji, gdy przed wydaniem kolejnej decyzji o udzieleniu pozwolenia wodnoprawnego zostanie wydana ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia poprzedniego pozwolenia. Jak wynika z analizy dokumentów zawartych w dokumentacji w niniejszej sprawie zachodzi taka właśnie sytuacja. Decyzje na pobór wód z potoków M. i C. miały daty obowiązywania do dnia 13 maja 2013 r. Z kolei, jak już wyżej wskazano zostały wygaszone decyzjami z dnia 31 maja 2013 r., które stały się ostateczne w dniu 19 czerwca 2013 r. Z kolei wnioski o wydanie nowych pozwoleń złożono w dniu 6 czerwca 2013 r. a w wyniku ich rozpatrzenia wydano w dniu 15 lipca 2013 r. decyzje o pozwoleniu na pobór wód. Zatem stwierdzić wypada, iż z zestawienia powyższych dat wynika, że przed wydaniem kolejnej decyzji o pozwoleniu wodnoprawnym wydano decyzję o wygaszeniu wcześniej wydanego pozwolenia i decyzja wygaszająca stała się ostateczna. W rozważanej zatem sytuacji zachodzi przypadek poboru wody bez pozwolenia wodnoprawnego.

Kolegium dodatkowo wskazało, iż z uwagi na pojawiające się wątpliwości w zakresie ustalenia czy należy badać element zawinienia w uzyskaniu wymaganej decyzji Naczelny Sąd Administracyjny w poszerzonym składzie 7 sędziów podjął w dniu 12 grudnia 2011 r. uchwałę II OPS 2/11 (LEX nr 1074802), w której przychylił się do drugiego stanowiska, stwierdzając, że dla zastosowania sankcji administracyjnej na podstawie art. 276 ust. 1 p.o.ś. może mieć znaczenie przyczyna braku pozwolenia. Co istotne stanowisko zajęte przez NSA w formie uchwały wiąże pośrednio wszystkie składy sądów administracyjnych do momentu zmiany wykładni określonego przepisu przez inną uchwałę.

Z punktu widzenia rozpatrywanej sprawy ma to doniosłe znaczenie, gdyż oznacza, że zanim organ naliczy opłaty podwyższone ma obowiązek przeanalizować sprawę pod kątem ew. zawinienia tj. zbadania przyczyn braku wymaganej decyzji, co w niniejszej sprawie zostało uczynione.

Jak stwierdził NSA w przywołanej uchwale odnosząc się zwłaszcza do pozwoleń niemniej formułując zasadę generalną odnoszącą się także do innych decyzji o których mowa w art. 276 ust. 1 p.o.ś.: "każdą tego rodzaju sprawę należy analizować indywidualnie, rozpatrując przyczyny braku pozwolenia, a w szczególności, czy podmiot korzystający ze środowiska wystąpił o wydanie kolejnego wymaganego pozwolenia w rozumieniu art. 180 i 181 p.o.ś. w związku z art. 276 ust. 1 p. o. ś. oraz czy przyczyna braku pozwolenia jest związana z działaniem organu podczas rozpatrywania wniosku o wydanie nowego pozwolenia. Dotyczy to więc okoliczności, kiedy wniosek o wydanie pozwolenia został złożony, oraz oceny, czy wniosek spełniał ustawowe wymagania i czy ustawodawca nie wprowadził terminu wydania pozwolenia, jak ma to miejsce w przypadku pozwolenia zintegrowanego, do którego wydania termin wynosi 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku zgodnie z art. 209 ust. 2 p.o.ś. Podmiot korzystający ze środowiska, składając wniosek o wydanie pozwolenia, powinien uwzględnić okres konieczny do wydania pozwolenia oraz wymagania stawiane przez ustawodawcę eksploatacji danej instalacji, a w szczególności rodzaj i skalę prowadzonej w niej działalności. W tym stanie rzeczy należało dojść do wniosku, że w sprawie o wymierzenie opłaty podwyższonej za korzystanie ze środowiska bez wymaganego pozwolenia lub innej decyzji, o której mowa w art. 276 ust. 1 p.o.ś., przyczyna braku pozwolenia może mieć znaczenie, jeżeli podmiot korzystający ze środowiska na podstawie wymaganego pozwolenia wystąpił o wydanie pozwolenia na kolejny okres" (pogrubienie i podkreślenie Kolegium). Mając na względzie powyższe stwierdzić wypada, iż jakkolwiek można przyjąć, iż przyczyna braku pozwolenia winna być badana w sytuacji korzystania ze środowiska bez pozwolenia, to jest to ograniczone do tych przypadków gdy korzystający złożył stosowny wniosek przed upływem terminu określonego w decyzji zezwalającej. W niniejszej sprawie odwołujący składając wniosek w dniu 3 czerwca 2013 r. miał świadomość, iż pozwolenie, na podstawie którego dokonywano poboru wód straciło ważność z dniem 13 maja 2013 r. i dokonuje poboru wód bez pozwolenia. Dokonując zatem oceny prawidłowości ustalenia wysokości opłaty za pobór wód przez odwołującego Kolegium nie dopatrzyło się naruszenia prawa lub błędów w obliczeniach. W uzasadnieniu decyzji umieszczono tabelę w szczegółowy sposób przedstawiającą sposób obliczenia opłaty, do obliczeń przyjęto wielkości poboru wody przedstawione w wykazie. Wskazano, iż kwota 55 174,00 zł jest różnicą między opłatą należną a opłatą wynikającą z wykazu sporządzonego przez Zakład [...] w K. za 2013 r. Kwota ta w związku z brakiem jej uiszczenia stała się zaległością podatkową, od której podmiot zobowiązany winien samodzielnie wyliczyć odsetki zgodnie z art. 53 ustawy ordynacja podatkowa.

Powyższą decyzję zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie Zakład [...] w K.. Zaskarżonej decyzji zarzucono naruszenia prawa materialnego, tj. przepisu art. 292 ustawy Prawo Ochrony Środowiska w związku z art. 276 ust. 1 tej ustawy oraz z art. 138 ustawy Prawo Wodne poprzez ich niewłaściwą wykładnię i niewłaściwe zastosowanie poprzez przyjęcie, że skarżący w stanie faktycznym sprawy korzystał ze środowiska bez wymaganego zezwolenia tj. pozwolenia wodnoprawnego. Wskazując na podstawy zaskarżenia wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Marszałka Województwa z dnia 18 czerwca 2014 r., [...] i umorzenie postępowania administracyjnego w sprawie

Uzasadniając skargę podniesiono, że przedmiotem sporu strony skarżącej z organami orzekającymi w sprawie dotyczy wykładni przepisów art. 292 ustawy Prawo Ochrony Środowiska w związku z art. 276 ust. 1 tej ustawy oraz z art. 138 ustawy Prawo Wodne stosowanych łącznie. Zdaniem skarżącego prawidłowa wykładnia powinna prowadzić do wniosku, że określenie "bez wymaganego pozwolenia" odnosi się do podmiotu, któremu w ogóle nie udzielono pozwolenia albo któremu wydano w przeszłości pozwolenie, ale w obrocie prawnym istnieje ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia tego pozwolenia.

Takiej wykładni wyżej przywołanego art. 292 poś. dokonał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 08.03.2009 r. syg. akt II SA/Kr 1224/08. W ślad za tym wyrokiem ukształtowała się linia orzecznicza potwierdzająca słuszność stanowiska, zgodnie z którym sam upływ okresu obowiązywania pozwolenia określony w tej decyzji, nie eliminuje z obrotu prawnego tej decyzji, gdyż istnieje ona nadal w sensie procesowym. Eliminacja pozwolenia ma dopiero miejsce na podstawie art. 138 Prawa wodnego, wówczas następuje potwierdzenie wygaśnięcia uprawnień wynikających z pozwolenia wodnoprawnego a ponieważ decyzja wygaszająca ma jak wywiedziono w/w przywołanym wyroku WSA w Krakowie charakter konstytutywny, to do momentu w którym decyzja wygaszająca nie stała się ostateczna nie ma mowy o realizacji hipotezy art. 292 poś w części, w której dla jego zastosowania konieczne jest korzystanie ze środowiska "bez wymaganego pozwolenie".

Tę utrwaloną linię orzeczniczą, reprezentuje np. wyrok WSA w Łodzi z dnia 03.06.2011 r. syg. Akt II SA/Łd 422/11.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy decyzja Starosty stwierdzająca wygaśnięcie pozwoleń wodnoprawnych stała się ostateczna 19.06.2013 r. Dopiero po tej dacie można by zatem mówić o korzystaniu z wód przez Zakład [...] w K. bez wymaganego pozwolenia.

Tymczasem już 03.06.2013 r. Zakład [...] w K. wniósł skutecznie o nowe pozwolenie i od daty tego wniosku liczona już być powinna opłata zgodna z nowym pozwoleniem. Nie występuje zatem w sprawie żaden okres czasu za który istniałaby podstawa do ustalenie że korzystanie z wód miało miejsce bez wymaganego pozwolenia i który stanowiłby podstawę do naliczenia opłaty podwyższonej.

Wykładnia do której odwołuje się skarżąca, jest jak to wyjaśnił w uzasadnieniu przywołanego wyroku WSA w Krakowie, następstwem potrzeby racjonalnego wyłożenia przywołanych na wstępie przepisów Prawa Ochrony Środowiska i Prawa Wodnego, gdyż inaczej jak to podkreślił sąd w uzasadnieniu, odmienna interpretacja prowadziłaby do absurdu i sprzeczności przepisu art. 292 poś z celem ustawy jakim jest zapewnienie ochrony środowiska, gdyż stawiałaby w lepszej sytuacji prawnej (możliwość ubiegania się o umorzenia opłaty podwyższonej) podmiot korzystający ze środowiska bez wymaganych urządzeń i bez wymaganego pozwolenia od podmiotu, który wprawdzie urządzenia takie posiada i prawidłowo eksploatuje, ale nie legitymuje się jeszcze aktualnie wydanym pozwoleniem.

Taka wykładnia jest z tych samych powodów konieczna w przypadku, gdy przed wydaniem nowego pozwolenia ostatecznie wygaszono poprzednie, pomimo, że na wyjątkowość tej sytuacji zdaje się zwracać uwagę Sąd w sprawie II SA/Kr 1224/08, ale bez szczegółowego uzasadnienia i na co zwraca uwagę SKO w zaskarżonej decyzji. Zdaniem skarżącego nawet jeżeli w takim wypadku powinien zostać potraktowany inaczej to tylko w takim zakresie, że podwyższona opłata powinna obejmować okres od dnia kończącego okres wskazany w poprzednim pozwoleniu do dnia złożenia skutecznego wniosku o wydanie nowego pozwolenia.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] wniosło o jej oddalenie i w całości podtrzymało stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Na żądanie Sądu do akt została dołączona decyzja Starosty z dnia 21 maja 2003 r. znak [...].

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

Przepis art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269) stanowi, iż sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną lub postanowienie z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Zgodnie z treścią art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) - dalej określanej jako "p.p.s.a." - sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie, nie będąc przy tym związanym granicami skargi (art. 134 p.p.s.a.). Stosownie do treści art. 145 § 1 pkt 1 ustawy uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi i uchylenie zaskarżonej decyzji bądź postanowienia w całości lub w części następuje wtedy gdy sąd stwierdzi: a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarga zasługuje na uwzględnienie. Przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej jest decyzja wymierzająca opłatę za korzystanie ze środowiska z tytułu poboru wód. Materialnoprawną podstawą decyzji jest przede wszystkim art. 292 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013r., póz. 1232 późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, w przypadku braku wymaganego pozwolenia, podmiot korzystający ze środowiska ponosi opłaty podwyższone o 500% za pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi.

Istota sporu w niniejszej sprawie –przy niesp*rnym stanie faktycznym- sprowadza się do ustalenia, czy Zakład [...] w K. dokonywał w 2013r. poboru wód w warunkach "braku wymaganego pozwolenia", a jeśli tak, to w jakich okresach "brak wymaganego pozwolenia" miał miejsce.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 122 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2015 poz. 469), pobór wód wymaga pozwolenia wodnoprawnego. Zgodnie z art. 135 pkt 1 pozwolenie wodnoprawne wygasa, jeżeli upłynął okres, na który było wydane. Zgodnie natomiast z art. 138 ust. 1 ww. ustawy, stwierdzenie wygaśnięcia, cofnięcie lub ograniczenie pozwolenia wodnoprawnego następuje z urzędu lub na wniosek strony, w drodze decyzji.

W zakresie interpretacji wskazanych wyżej przepisów art. 135 pkt. 1 oraz art. 138 ust. 1 ustawy prawo wodne, Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w całości przychyla się do interpretacji dokonanej przez WSA w Krakowie w wyroku z dnia 18 marca 2009r. sygn. IISA/Kr 1224/08. Jak wskazano w uzasadnieniu tego wyroku: "Można zatem stwierdzić, że upływ terminu, na jaki wydane zostało pozwolenie wodnoprawne powoduje, z mocy prawa, wyłącznie skutek materialnoprawny, polegający na wygaśnięciu stosunku administracyjno-prawnego uprawniającego podmiot korzystający ze środowiska do zgodnej z prawem eksploatacji urządzenia. Samo jednak wygaśnięcia uprawnienia wypływającego z uprzednio udzielonego pozwolenia wodnoprawnego nie wyczerpuje jeszcze hipotezy przepisu art. 292 ustawy "bez wymaganego pozwolenia". Skoro cytowane sformułowanie znaczeniem swym obejmuje zarówno skutek materialnoprawny (wygaśnięcie uprawnienia), jak i procesowy (brak decyzji o pozwoleniu), to ziszczenie się jednego tylko elementu tej hipotezy jest jeszcze niewystarczające do nałożenia przez organ opłat podwyższonych. Samo wystąpienie skutku materialnoprawnego nie eliminuje z obrotu prawnego decyzji, gdyż istnieje ona nadal w sensie procesowym. Dopiero w drodze decyzji wydanej na podstawie przepisów o postępowaniu (art.138 ustawy Prawo wodne) następuje potwierdzenie wygaśnięcia uprawnień wynikających z pozwolenia wodnoprawnego. Dopóki taka decyzja nie zostanie wydana, nie można skutecznie powoływać się na to, że uprawnienie wynikające z tego pozwolenia wygasło. Dopiero zatem ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia pozwolenia powoduje wyeliminowanie tego pozwolenia z obrotu prawnego. (...) Wszystko to prowadzi do konstatacji, że przy zastosowaniu wykładni systemowej i celowościowej przepis art. 292 ustawy Prawo ochrony środowiska, odczytywany łącznie z przepisem art. 276 ust. 1 ustawy oraz z przepisem art. 138 prawa wodnego, powinien być interpretowany w ten sposób, że użyte w nim określenie "bez wymaganego pozwolenia" odnosi się do podmiotu, któremu w ogóle nie udzielono pozwolenia albo któremu wydano wprawdzie w przeszłości pozwolenie, ale w obrocie prawnym istnieje ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia tego pozwolenia. Dlatego też, na podstawie art. 292 ustawy Prawo ochrony środowiska nie może być nałożona na podmiot korzystający ze środowiska opłata podwyższona w sytuacji, gdy upłynął wprawdzie termin, na który udzielono temu podmiotowi pozwolenia, ale nie została wydana ostateczna decyzja stwierdzająca wygaśnięcie tego pozwolenia."

Prawda jest, jak wskazuje w uzasadnieniu swojej decyzji organ II Instancji, że w uzasadnieniu tym znalazło się również sformułowanie: "Przedstawione wyżej rozumowanie nie znajdzie zastosowania w takiej sytuacji, gdy przed wydaniem kolejnej decyzji o udzieleniu pozwolenia wodnoprawnego zostanie wydana ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia poprzedniego pozwolenia."

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, na następujący stan faktyczny, ustalony na podstawie akt sprawy. Decyzją z dnia 21 maja 2003 r. znak [...], Starosta wydał pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych z C. oraz z potoku M. (pkt. 3 i 4 decyzji, k. 44-46 akt sądowych). Pozwolenie to zostało wydane na czas określony - do 13 maja 2013 r.

Następnie decyzją z dnia 31 maja 2013 r., znak [...], Starosta orzekł o wygaśnięciu wszystkich pozwoleń wodnoprawnych zawartych w opisanej wyżej decyzji z 2003r., w tym także sp*rnych pozwoleń będących przedmiotem niniejszej sprawy. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu 19 czerwca 2013r.(k. 52-53 akt adm.)

Kolejne pozwolenia wodnoprawne dla sp*rnych ujęć zostały wydane decyzją Starosty, odpowiednio: z dnia 15 lipca 2013r. znak [...] obowiązująca do 15 lipca 2033 r.- dla poboru wód z C. (k. 34 akt adm.); oraz z dnia 17 lipca 2013 r. znak [...] – dla Potoku M.. Obowiązują one do 15 lipca 2033 r., a wydane zostały na skutek wniosku złożonego przez skarżącą w dniu 3 czerwca 2013r.

Wszystko to oznacza, że pozwolenie wodnoprawne z 2003r. wygasło w dniu 19 czerwca 2013r. (w dniu w którym decyzja o wygaszeniu stała się ostateczna), zaś następne pozwolenia zostały wydane w dniu 15 i 17 lipca 2013r. Przy uwzględnieniu zatem przytoczonej wyżej wykładni przepisów art. 135 i 138 ustawy prawo wodne, stwierdzić należy, że skarżący Zakład [...] w K. – jako podmiot korzystający ze środowiska dokonywał poboru wód w warunkach " braku wymaganego pozwolenia" w okresie od 20 czerwca do –odpowiednio: 14 lipca 2013r. (dla C. ) oraz 16 lipca 2013r. (dla potoku M.) i za ten okres obowiązany jest ponosić opłaty podwyższone.

Nie jest natomiast zasadne twierdzenie skarżącego, że skoro złożył w dniu 3 czerwca 2013r. wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, to w sprawie nie występuje w ogóle żaden okres czasu za który istniałaby podstawa do ustalenia, że korzystanie z wód miało miejsce bez wymaganego pozwolenia. Zdaniem Sądu bowiem, we wskazanych wyżej okresach (od uprawomocnienia się decyzji o wygaszeniu pozwolenia wodnoprawnego do wydania nowego pozwolenia) miała miejsce sytuacja, co do której WSA w Krakowie w wyroku sygn. II SA/Kr 1224/08 dokonał zastrzeżenia, że "przedstawione wyżej rozumowanie nie znajdzie zastosowania w takiej sytuacji, gdy przed wydaniem kolejnej decyzji o udzieleniu pozwolenia wodnoprawnego zostanie wydana ostateczna decyzja o stwierdzeniu wygaśnięcia poprzedniego pozwolenia."

Nie można bowiem odnaleźć w obowiązujących przepisach prawa żadnego uzasadnienia dla traktowania czynności złożenia wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego za równoznaczne z wydaniem tego pozwolenia, nawet biorąc pod uwagę fakt, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne musi świadczyć swoje usługi (m. in. dostawę wody) w sposób nieprzerwany, co wynika z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz.U. z 2015 poz.139), zgodnie z którym przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ma obowiązek zapewnić zdolność posiadanych urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych do realizacji dostaw wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem oraz dostaw wody i odprowadzania ścieków w sposób ciągły i niezawodny, a także zapewnić należytą jakość dostarczanej wody i odprowadzanych ścieków. Nawet tak kategorycznie nałożony ustawą obowiązek, nie zwalnia przedsiębiorstwa od przestrzegania wymogów innych ustaw, w tym ustawy prawo wodne. Skoro skarżący wiedział, że udzielone mu pozwolenia wodnoprawne wydane zostały na czas określony, to winien był złożyć wniosek o "nowe" pozwolenia ze stosownym wyprzedzeniem. Z akt sprawy (decyzja z 31 maja 2013r., k. 53 akt adm.) wynika, że pierwszy wniosek o "ponowne" pozwolenie wodnoprawne (dla odprowadzania ścieków do potoku K.) został złożony w dniu 6 maja 2013r., a zatem przed upływem terminu określonego w decyzji jako czas obowiązywania wszystkich pozwoleń. Nie było zatem przeszkód dla złożenia także i pozostałych wniosków, w tym dla poboru wód z potoku M. i C..

Wobec stwierdzonych wyżej naruszeń prawa materialnego, orzeczono jak w pkt. I wyroku na zasadzie art. 145 § 1 pkt. 1 lit. a p.p.s.a. Orzeczenie zawarte w pkt. II oparte zostało o art. 152 p.p.s.a. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 200 p.p.s.a.